حل مشکل آفت دهانی با «عصاره گل سرخ»
نتایج پژوهشی که توسط محققان ایرانی انجام شده، نشان می دهد که استفاده از عصاره گل سرخ راهی مؤثر در درمان ضایعات ناشی از آفت مخاط دهان است.
عوامل عمده ای در به وجود آمدن آفت دهانی یا اصطلاحا RAS نقش دارند که از مهم ترین آن ها می توان به عوامل ژنتیکی، اختلالات مربوط به خون مثل کمبود آهن و فولیک اسید و ویتامین B1، اختلالات سیستم ایمنی، پایین بودن سطح ویتامینE و عوامل موضعی نظیر تروما و عدم تعادل هورمون ها، سیگار، آلرژی و عوامل عفـونی اشاره کرد.
به بیان محققان، درمان قطعی برای آفت وجود ندارد و درمان موفق آن به تشخیص صحیح، شناسایی عوامل و حذف یا کنترل عوامل سیستمیک مشارکت کننده در بروز آن بستگی دارد. اگرچه انجام بعضی ملاحظات در کنترل وسعت ضایعه آفت و کاهش درد یا طول دوره زخم ها مفید است، ولی روند درمانی در بیماران مبتلابه RAS اغلب رضایت بخش نیست و بـا دانش امروزی هیچ روش منطقی برای پیشگیری کامل از حملات این بیماری وجود ندارد.
بااین حال، از داروهایی که امروزه برای درمان علامتی این عارضه تجویز می شود، داروی شیمیایی دیفن هیدرامین است که از دسته دارویی آنتی هیستامین ها است. این دارو تسکین بخش بوده و بی حس کننده موضعی است و از شروع و انتقال تکانه های عصبی جلوگیری می کند. هرچند مواردی چون سرگیجه، اختلال در حفظ تعادل، بی خوابی، بی قراری، دوبینی، خشکی گلو، تهوع، استفراغ و خس خس از عوارض جانبی مصرف این دارو است. به علاوه این دارو در بیماران مبتلا به حملات آسم و زنان شیرده منع مصرف دارد.
با توجه به این موضوع، پژوهشگرانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد دندانپزشکی تهران، در تلاش برای یافتن دارویی جدید برای این بیماری که اوج شیوع فصلی آن در زمستان و بهار است، عصاره گل سرخ را که امکان تهیه و تولید آن در ایران به سهولت و با هزینه پایین وجود دارد، مورد بررسی قرار داده و تأثیر این محلول گیاهی بر زخم آفتی دهان را با داروی دیفن هیدرامین مقایسه کرده اند.
در این پژوهش، 100 نفر از مبتلایان به آفت دهانی مینور مراجعه کننده به بخش پوست بیمارستان رازی شهر تهران که مبتلابه بیماری سیستمیک خاص به ویژه اختلالات خونی و تغذیه ای نبودند، در حال استفاده از داروی سیستمیک نبودند و همچنین از داروی موضعی برای درمان آفت استفاده نمی کردند، وارد آزمایش شدند.
این بیماران که ازنظر سن، جنس، میزان تحصیلات، محل ضایعه، تعداد زخم های آفتی، مدت زمان بروز ضایعه، میزان سوزش و درد اولیه مشابه سازی شده بودند، در دو گروه 50 نفره مورد بررسی قرار گرفتند. گروه اول تحت درمان با دیفن هیدرامین و گروه دیگر تحت درمان با قطره گیاهی عصاره گل سرخ قرار گرفتند.
برحسب نتایج مشاهده شده در این پژوهش که در مجله «تحقیق در علوم دندانپزشکی» وابسته به واحد دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی منعکس شده، در روزهای دوم، چهارم و هفتم پس از شروع درمان، هرچند شدت درد و سوزش در دو گروه بیماران تحت درمان با عصاره گل سرخ و دیفن هیدرامین تفاوت خاصی با هم نداشت، ولی استفاده از داروی گیاهی عصاره گل سرخ توانست اثری مشابه با داروی شیمیایی دیفن هیدرامین بر ضایعات آفتی مخاط دهان داشته باشد.
به گفته خطیبی و همکاران که اجرای این پژوهش را به عهده داشته اند، به نظر می رسد با توجه به اثرات درمانی مشابه دو دارو در کنترل شدت درد و سوزش ضایعات آفتی دهانی، می توان از عصاره گل سرخ جهت بهبود علائم ضایعات آفتی مخاط دهان سود برد.
محققان فوق با ذکر این نکته که معرفی قطعی و مطمئن این داروی گیاهی به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز دارد، همکاران خود را به انجام چنین پژوهشی ترغیب کرده اند.