برای یک مطالعه خوب و ثمربخش، داشتن انگیزه و اعتماد به نفس، بسیار لازم و ضروری است؛ به همین دلیل، ما در این مقاله درصدد هستیم تا درباره راهکارهای بالا نگه داشتن انرژی و انگیزه در طول مطالعه برای کنکور، با شما صحبت کنیم. برای اینکه تا زمان برگزاری کنکور با انرژی و انگیزه پیش بروید لازم است که به نکات زیر توجه کنید:
خدا را در نظر بگیرید
یکی از اصلی ترین و مهم ترین کارها برای حفظ انرژی و انگیزه، این است که خدا را در نظر داشته و به قدرت لایزال او در همه امور ایمان داشته باشیم؛ یعنی ایمان داشته باشیم که خدا، بهترین و زیباترین سرنوشت را برای ما رقم خواهد زد؛ پس با خود بگویید: «من تلاش خواهم کرد و در حدی که توانم اجازه می دهد، درس خواهم خواند؛ اما همه آینده خود را به خدا واگذار می کنم و ایمان دارم که خدا به من کمک خواهد کرد و بهترین ها را برایم مقدر خواهد نمود.»
سعی کنید که همیشه خدا را درنظر داشته باشید و قبل از درس خواندن، قبل از خواب یا در پایان نمازهایتان دعا کنید. همیشه و در هر زمان، با خدا راز و نیاز کنید و از او کمک بخواهید و به خاطر داشته باشید که دعا و راز و نیاز، باعث آرامش و تقویت روحیه شما خواهد شد. همیشه، بخصوص الان که در شرایط خاص آمادگی برای کنکور قرار دارید، وقتی را برای مناجات با خدا اختصاص دهید؛ مطمین باشید که انجام این کار، زمان زیادی را از شما نخواهد گرفت؛ اما به حفظ انگیزه و تقویت روحیه شما کمک می کند.
همه می توانند
بسیاری از داوطلبان، وقتی برای کنکور آماده می شوند، خود را با دیگران مقایسه می کنند. فکر کردن به اینکه فلان دوست یا آن همکلاسی یا فرزند همسایه چقدر مطالعه کرده است، چطور تست می زند، در فلان درس ها قوی است و ... فقط باعث می شود که بخشی از انرژی و انگیزه شما از بین برود. بارها دیده ایم که بعضی از پشت کنکوری ها، انگیزه خود را از دست می دهند؛ زیرا گمان می کنند دانش آموزانی که داوطلب شرکت در آزمون سراسری هستند، آماده تر از پشت کنکوری ها هستند یا اینکه داستان کنکور سال قبل آنها تکرار خواهد شد. همین موضوع باعث می شود تا آنها از همه توان خود برای مطالعه استفاده نکنند. در مقابل، دیده می شود که بسیاری از دانش آموزان نیز احساس می کنند که همزمان با درس های مدرسه و کلاس، نمی توانند آن طور که باید درس بخوانند و در کنکور موفق شوند. همین فکرهای جانبی، مثل مقایسه خود با دیگران یا اعتماد نداشتن به توانمندی های خود، باعث می شود تا انگیزه داوطلبان برای مطالعه مفید افت کند. یادتان باشد که هر سال در کنکور، افراد زیادی از پشت کنکوری ها و دانش آموزان در کنکور با رتبه های خوب موفق می شوند، و این نشان می دهد که همه می توانند موفق شوند؛ به شرطی که با انگیزه پیش بروند و با انگیزه بمانند. برای انجام این کار، ذهنتان را از اینکه چه مقدار درس خوانده اید و در چه سطحی هستید، خالی کنید و فقط به برنامه خودتان فکر کرده و با امید در ادامه مسیر پیش بروید و مطمین باشید که موفق خواهید شد.
هدف سازی کنید
برخی از داوطلبان عزیز، که عموماً زود هم انگیزه خود را از درس خواندن از دست می دهند، کسانی هستند که هدف خاصی از کنکور دادن یا دانشگاه رفتن ندارند یا اینکه این اهدافشان، برایشان چندان محکم و دلچسب نیست، و با برخورد با کمترین مانعی، انگیزه شان از بین رفته و به دلیل مشکلات و سختی های مسیر، دست از آن می کشند.
داشتن هدف بزرگ و متعالی، یکی از بزرگترین و اصلی ترین راهکارهای بالا بردن انگیزه است. برای کنکور خود، هدف سازی کنید و خود را در شرایطی که دوست دارید، تصور کنید. برای خود، اهداف متعالی بسازید و هر روز به آن فکر کنید. خود را در حالی تصور کنید که به آن هدف دست یافته اید و در شرایطی هستید که دوست دارید. داشتن هدف از شرکت در کنکور و فکر کردن به آن، به شما کمک می کند که هر روز با انرژی و انگیزه عالی درس خوانده و پیش بروید. سعی کنید که هدف های بزرگ و ویژه ای را برای خود در نظر بگیرید. اهداف بزرگتر نسبت به هدف های کوچکتر، انگیزه بیشتری در فرد به وجود می آورند. همچنین هدف بزرگ، در مقایسه با هدف کوچک، اثر بیشتر و عمیق تری دارد و می تواند منشا تولید انگیزه های قوی شود.
همیشه و در همه حال، به جای فکر کردن به شکست ها و ناکامی ها، موفقیت ها و کامیابی هایتان را به خاطر بسپارید. بهتر آن است که آنها را با ذکر جزییات یادداشت کنید؛ زیرا فراموش کردن موفقیت، بسیار آسان است و گاهگاهی مراجعه به نوشته هایتان می تواند انگیزه کار و تلاش را در وجود شما زنده و تازه نگه دارد.
مانند یک قهرمان رفتار کنید
داستان زندگی قهرمانان را بخوانید و رفتار و کردار آنان را سرمشق خود قرار دهید و به سخنان آنان گوش دهید و ببینید که در کار و تلاش آنان چه ویژگی خاصی وجود داشته که سبب موفقیتشان شده است؛ اما همیشه به خاطر داشته باشید که این افراد، همانند ما و سایر افرادند؛ بنابراین، به جای اینکه صرفاً آنان را در مقام رفیعی بنشانید و تحسینشان کنید، صرفاً اجازه دهید که الهام بخش شما باشند.
یادتان باشد که این قهرمانان، فقط افراد نام آور در کارهای خاص نیستند؛ بلکه در کنکور هم، همه ساله افراد زیادی هستند که با وجود سختی ها و مشکلات بسیار، می توانند رتبه های خوب کسب کرده و در رشته ها و دانشگاه های خوب ادامه تحصیل دهند؛ داوطلبانی که از روستاها می آایند و بدون داشتن جزوه ها و کتاب های کمک درسی و در کنار کار در مزرعه و ... موفق شده و در رشته ها و دانشگاه های خوب پذیرفته می شوند. همه اینها نشان می دهد که هر کاری ممکن و شدنی است و فقط داشتن انرژی، انگیزه و کار و تلاش باعث می شود تا شما به هدفی که دوست دارید، دست پیدا کنید.
سختی ها را تحمل کنید
بسیاری از داوطلبان، با پیش آمدن کمی سختی در دوره آمادگی برای کنکور، بلافاصله انرژی و انگیزه خود را از دست داده و ناامید می شوند؛ مثلاً وقتی با مبحث سختی مواجه می شوند و از پسِ خواندن آن بر نمی آیند یا اینکه چندین تست را اشتباه می زنند یا در آزمون های آزمایشی، رتبه خوبی را کسب نمی کنند، بلافاصله ناامید شده و دست از کار و تلاش بر می دارند. به یاد داشته باشید که هیچ کاری براحتی به پایان نمی رسد و هیچ هدفی به آسانی محقق نمی شود، و برای انجام هر کاری باید زحمت کشید و تلاش کرد. شاید دوستان یا همکلاسی های شما با زحمت کمتری پیش روند؛ اما یادتان باشد که آن ها در زمان دیگری برای یادگیری درسی که شما الان باید آن را بیشتر بخوانید، تلاش کرده و زحمت کشیده اند؛ پس به دلیل تنبلی و راحتی، هدف خود را کنار نگذارید و به سختی های مسیر فکر نکنید؛ زیرا انجام این کار، باعث می شود تا شما انرژی و انگیزه خود را از دست بدهید یا با پیش آمدن مشکلات کنار بکشید. حتماً به این موضوع توجه کنید که بیشتر داوطلبان در شرایط شما هستند و تنها شما نیستید که چنین شرایطی را برای موفقیت در کنکور تحمل می کنید.
کار سخت تر را اول شروع کنید
اغلب، هنگامی که به کارهای روزمره خود فکر می کنیم، به نوعی دچار نگرانی می شویم که کی و چگونه این همه کار را انجام بدهیم. برای اینکه این موضوع شما را اذیت نکند، از سخت ترین کار شروع کنید. هنگامی که سخت ترین کار موجود در فهرست را انجام داده و به پایان برسانید، احساس می کنید که بار سنگینی را از دوشتان برداشته اید؛ در این هنگام است که احساس آرامش بیشتری در وجود تان پدیدار می شود و بقیه روز، اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت و نگرانی های روز مره تان کاهش پیدا می کند.
وقتی برای کنکور آماده می شوید، درس هایی هستند که فهم و یادگیری آنها برای شما، در مقایسه با سایر دروس، سخت تر است. معمولاً این درس ها و تست های اشتباه در آنها، یکی از عواملی هستند که باعث می شوند تا داوطلب احساس کند که مطالعه خوبی ندارد و باید وقت زیادی را برای فراگیری آنها صرف کند، و همین نگرانی باعث می شود تا انگیزه و اعتماد به نفس داوطلب، از بین برود. به خاطر داشته باشید که فقط این شما نیستید که چنین مشکلی دارید؛ بلکه همه داوطلبان، حتی قوی ترین و زرنگ ترین داوطلبان هم، در برخی از مباحث و دروس کنکور دچار مشکل هستند. مهم این نیست که در درس یا دروسی مشکل دارید؛ مهم این است که چه راهکاری را برای رفع مشکل خود باید در پیش گیرید. تصمیم بگیرید که چه کنید؛ اینکه کلاً آن مبحث یا درس را بی خیال شوید، از دوستان خود کمک بگیرید یا به کمک جزوه و معلم پیش بروید. هر کدام از این راه حل ها و استفاده از آنها باعث می شود تا شما هم چنان باانگیزه باقی بمانید و خود را تشویق کنید تا با انرژی پیش روید.
برنامه کاری تان را به چندین برنامه کوچک تر تبدیل کنید
هنگامی که رسیدن به هدف بزرگی را در دست انجام دارید، آن را به چند بخش کوچکتر تقسیم کنید و سپس با تمرکز روی نخستین بخش کار ، فعالیت خود را آغاز کنید، و وقتی این بخش تمام شد، بخش بعدی را آغاز کنید. موفقیت های کوچکی که در انجام بخش های نخستین به دست می آورید، انگیزه شما را افزایش می دهد و از تمرکز روی کل کار، که ممکن است سبب دلسردی شما شود، جلوگیری می کند. اگر این روش را دنبال کنید، خود شما هم از نتیجه ای که می گیرید، شگفت زده خواهید شد.
در کنکور هم همین طور است. برای داوطلبان، فکر کردن به حجم و مقدار دروسی که باید خوانده شود، باعث سلب اعتماد به نفس یا نگرانی می شود؛ اما به خاطر داشته باشید که قرار نیست همه این دروس را در یک مدت کوتاه و زمان کم بخوانید؛ بلکه قرار است که در یک فرصت چند ماهه، این کار را به اتمام برسانید. بهترین راهکار برای مطالعه این حجم از دروس، یک برنامه ریزی خوب بلند مدت است. بارها ما در مقالات این هفته نامه درباره لزوم تدوین یک برنامه ریزی خوب با شما صحبت کرده ایم. یکی از مشخصه های یک برنامه ریزی خوب، آن است که شما حتماً مطالعه خود را به مطالعه روزانه، هفتگی و ماهیانه تقسیم کنید؛ آن گاه خواهید دید که چگونه براحتی پیش می روید؛ در حالی که مشکل چندانی هم در مطالعه ندارید.
استراحت کنید
بیشتر داوطلبان عزیز فکر می کنند که کنکور، یعنی صرفاً مطالعه، و در طی این دوره نباید هیچ کار دیگری انجام داد؛ اما باید به خاطر داشت که مطالعه و درس خواندن، اگر استراحتی در کنار آن نباشد، سطح یادگیری را پایین می آورد؛ پس باید بعد از هر 45 یا 50 دقیقه مطالعه 10 الی 15 دقیقه استراحت کنید. اگر از مطالعه یک درس خسته شدید سراغ مطالعه درسی متفاوت بروید و در مکانی به جز مکان استراحت خود مطالعه کنید. همچنین در محلی با هوای مطبوع و نور کافی درس بخوانید. هر کدام از ما در بازه ای از روز سرحال تر هستیم. بعضی ها شب زنده دار و بعضی ها سحرخیز هستند. تمرکز اصلی مطالعه خود را در بازه ای قرار دهید که در آن بازه احساس بهتری دارید. ورزش روزانه و هر عامل دیگری را که بتواند بر روحیه شما اثر مثبت بگذارد، در برنامه خود جای دهید.
ذهنتان را آزاد کنید
ناامیدی و استرس می تواند تاثیر عمیقی روی ما داشته باشد و باعث می شود زمانی که تحت فشار هستیم دچار اشتباهاتی شویم. اگر صبح یا بعد از ظهر شلوغی داشته اید، زمانی را به خودتان اختصاص دهید و بیرون از اتاق مطالعه خود بروید. می توانید چند قدم پیاده روی کنید یا به آشپزخانه رفته و برای خود یک خوردنی تهیه کنید. انجام این کارها باعث می شوند که دوباره تمرکز خود را به دست آورید.
گاهی ممکن است که فکر کنکور و بایدها و نبایدهای آن، ذهن شما را بسختی مشغول کند. ممکن است که حق با شما باشد و فکر کردن به اینکه چه کاری را باید انجام دهید و چه برنامه ای برای موفقیت در کنکور داشته باشید، لازم باشد؛ اما لازم نیست که پیوسته نگران باشید و برای آنچه که اتفاق نیفتاده است غصه بخورید. این کار باعث می شود تا انرژی و توان شما تحلیل رفته و کار چندانی از پیش نبرید. به خاطر داشته باشید که کنکور، آزمونی نیست که صرفاً از شما گرفته می شود؛ بلکه آزمونی است که همه در مقایسه با یکدیگر سنجیده می شوند. این نکته را مسلّم بدانید که مباحثی که برای شما مشکل است، برای بیشتر داوطلبان دیگر هم مشکل است و بیشتر داوطلبان مجبور هستند که این مباحث را در شرایط زمانی شبیه شما یاد بگیرند؛ پس وقتی فکر بدی ذهن شما را آشفته کرد، با خود بگویید که دیگران هم کم و بیش در شرایطی شبیه شرایط من هستند و فقط تلاش و کوشش هر فرد است که مرا از دیگران متمایز می کند؛ بنابراین، به جای فکر کردن به آنچه که هنوز اتفاق نیفتاده است، باید با انگیزه و پر انرژی و با توان مثال زدنی پیش بروم.
محل کارتان را تمیز نگه دارید
یکی از کارهایی که توان و انرژی هر فردی را در زمان مطالعه می گیرد، این است که اطراف او به هم ریخته و کثیف باشد. یک میز کار شلوغ و درهم برهم، به نوبه خود می تواند روی سطوح انگیزه تان تاثیر منفی بگذارد؛ بنابراین، همه تلاش خود را برای مرتب نگه داشتن وسایل دور و برتان به کار بندید. با انجام این کار، باعث می شوید که وسایل خود را همیشه در دسترس داشته باشید و آن ها راحت پیدا کنید. همچنین می توانید باعث بالابردن بهره وری تان در نتیجه کاهش زمان جست و جوی اشیای خود شوید.
با افراد پر انرژی معاشرت کنید
همه ما در محل کار خود افرادی را می شناسیم که دارای شور و شوق بی پایان هستند و می توانند به جمع، انرژی مثبت تزریق کنند. زمانی که فاقد انگیزه می شوید، پیش آنها رفته و با آنها گپ و گفت کوتاهی داشته باشید. بودن در کنار افراد فعال باعث می شود که به طور مداوم، کلمات مثبت و انرژی زا به سمت شما روانه شوند و واقعاً الهام بخش شما باشند؛ در ضمن حتماً از افرادی که پیوسته انرژی منفی به شما منتقل می کنند یا با صحبت ها و کارهایشان باعث سلب آرامش و انگیزه شما می شوند، نیز در زمان هایی که روی هدفی متمرکز هستید، دوری کنید.