مردم بیش از آنکه نوشتن را فرا بگیرند ، برای هم قصه می گفتند و شعر می سرودند . این نوع ادبیات را ادبیات شفاهی می نامند . امروزه ، ادبیات بیش تر به صورت نوشتاری و به شکل کتاب عرضه میگردد . گاهی هم بصورت نمایش نامه اجرا می شود .
ادبیات شفاهی :
ادبیات شفاهی شامل قصه ها ، شعرها ، حکایت ها ، ترانه ها و مثل هایی است که پدیدآورنده ی اغلب آنها مشخص نیست و طی قرن ها ، از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است . این نوع ادبیات ، رنگ و بوی زمان خود را میگیرد و نشان دهنده ی باورها ، آداب و رسوم ، وضعیت اجتماعی ئو آرمان های یک قوم یا ملت است . سمک عیار ، افسانه ی داراب ، ماه پیشانی ، بند انگشتی ، کدو قلقله زن و بزبزقندی ، از جمله داستانهای ادبیات شفاهی ایران هستند .
ادبیات نوشتاری :
نخستین آثار ادبیات نوشتاری با نگارش ادبیات شفاهی پدید آمد . این نوع ادبیات در گذشته مخاطبان اندکی داشت و به صورت نسخه های دست نویس در اختیار آنان قرار می گرفت . پیدایش و گسترش صنعت چاپ ، باعث شد ادبیات نوشتاری گسترش چشمگیری پیدا کند .
امروزه این ادبیات شامل داستان ، شعر ، قطعه های ادبی ، نمایش نامه ، فیلم نامه ، زندگی نامه ، مقاله و مصاحبه است .
کتاب اوستا ، بندهش و کارنامه ی اردشیر بابکان از ادبیات نوشتاری ایران پیش از اسلان و شاهنامه فردوسی ، هفت پیکر نظامی و مثنوی مولوی از آثار نوشتاری پس از اسلام ایران است .
پس از ورود اسلام به ایران ، عربی زبان رسمی ایرانیان شد . از این رو ، تا سالهای پایانی قرن دوم هجری قمری نویسندگان و شاعران ایرانی آثار خود را به عربی می نوشتند .
رودکی از نخستین شاعرانی بود که پس از اسلام به زبان فارسی شعر سرود .
در حال حاضر به طور کلی ، ادبیات را به دو دسته اصلی تقسیم می کنند : ادبیات داستانی ( شامل داستان ، شعر ، نمایشنامه و قطعه های ادبی ) و ادبیات غیر داستانی ( کتابهای غیر تخیلی از کتاب های آشپزی گرفته تا کتابهای علمی و آموزشی و فرهنگ نامه ها )