پیوند مدرسه و طبیعت: راهکاری برای بهبود یادگیری
یکی از راه کارهای مناسب برای بهبود یادگیری دانش آموزان در سنین کودکی، ترکیب فضای آموزشی با گیاهان و درختان متنوع و به طور کلی عوامل و شرایط طبیعی است. چنین توصیه ای ناشی از تاثیر طبیعت بر روحیه انسان ها است.
در کشور فنلاند، مدرسه ای راه اندازی شده است که علاوه بر داشتن گلخانه های متعدد شامل گیاهانی که میوه های آن قابل استفاده است، حتی در کلاس های درس نیز درختانی بزرگ که تنه آن در کلاس است و سر آن از سقف بیرون رفته وجود دارد. یا در ژاپن کودکستان فوجی در فضایی بسیار بزرگ و با رویکردی مشابه محیطی دلپذیر برای آموزش کودکان بوجود آورده است.
پیامدهای مثبت این طرح موجب گسترش رویکرد ادغام طبیعت و آموزش در سایر کشورها نیز شده است. یکی دیگر از نمونه های جالب در این زمینه احداث مدارس در دل طبیعت و جنگل یا «مدرسه طبیعت» است. دانش آموزان تحت این شرایط می آموزند کاربرد و تاثیر آموزش های مدرسه را در زندگی در طبیعت و محیط پیرامون با چشمان خود می بینند و در می یابند که چگونه می توان از سازوکارهای حاکم در طبیعت برای زندگی بشری بهره برداری کرد.
در این مدارس، دانش آموزان می آموزند که همگی با هم برابرند و کسی بر دیگری برتری ندارد. هر کسی در عین برابر بودن با دیگران به لحاظ موقعیت اقتصادی و اجتماعی، دارای ویژگی منحصر به فرد خود و ارزشمندی های خاص خود است؛ که در جریان فعالیت های آن ها در امور آموزشی در نظر گرفته شده در جنگل بروز پیدا می کند. ایده و منشاء اصلی شکل گیری این مدارس در کشورهای اسکاندیناوی شامل نروژ، سوئد، دانمارک و شمال فنلاند است. این رویکرد رفته رفته در حال عزیمت به سایر نقاط دنیا نیز است. امروزه اکثر کودکستان های این کشورها به صورت مدرسه جنگلی اداره می شود تا دانش آموزان در فضایی مفره و نشاط آور به آموزش برنامه های در نظر گرفته شده برای خود می پردازند. همچنین از جمله کشورهای دیگر که در تلاش است تا این رویه را در سیستم آموزشی خود به اجرا درآورد می توان به نیوزیلند اشاره کرد. مدرسه جنگلی یک رویکرد کودک محور است که در آن سعی می شود تا جای ممکن از استعداد، توانایی و قدرتِ خود کودک در شناسایی مسائل و پدیده ها و مهم تر از آن حل آن ها استفاده می شود.
به طور کلی دانش آموزان فضای بیرون از مدرسه برای تفریح و سرگمی خواه رفتن به سینما یا حتی پارک باشد به همراه هم سن وسالان خود دوست دارند و برای آن اشتیاق وصف ناپذیری دارند. در مدرسه جنگل مطالب آموزشی در برنامه های تفریحی که در محیط جنگل طراحی شده و در سایه تعامل نزدیک بچه ها با یکدیگر انجام می شود.. از آن جا که اجرای این طرح مربوط به بچه های رده سنی 5 سال است بدون شک چنین رویه ای خاطره ای خوش از یادگیری مطالب درسی در ذهن آن ها به جای می گذارد و آن ها را برای ورود به مقاطع درسی بالاتر مهیا می کند. مهارت های اصلی در این سن یادگیری الفبا و توانایی انجام محاسبات ساده است. هر درس آموزشی با خاطره ای خوب در ذهن دانش آموزان حک شده و وارد حافظه بلندمدت آن ها می شود.
هر روز درسی، شامل شناسایی و بررسی پدیده های پیرامون و در محیط اطراف و بیان حقایق علمی در رابطه با آنان برای کودکان است. علاوه بر این دانش آموزان برخی مهارت های فیزیکی نظیر بالا رفتن از درخت، ساختن خانه درختی، چگونگی ارزیابی ریسک در شرایط مختلف و.. را نیز می آموزند؛ همچین با انواع ابزارهای مختلف برای بکارگیری در انجام امور گوناگون آشنا می شوند. در این میان مربیان و بزرگسالان تنها به عنوان یک کمککننده در مواقعی که دانش آموزان نتواند از پس کاری برآیند، وارد عمل می شوند و گاهی نیز به ارائه نظرات مثبت و راه کارهای مناسب برای انجام کارهای مختلف می پردازند. همچنین در طول روز هر کودک به صورت انفرادی با یکی از بزرگسالان به خواندن کتاب می پردازند در میان بازی و در زمان های استراحت برنامه های مربوط به نوشتن اجرا می شود حتی دانش آموزان به نوشتن شعر در رابطه با جنگل نیز می پردازند. در کل این سیستم آمیزه ای از شوق کودکانه و آموزش درسی است که می تواند در آماده سازی کودکان برای ورود به مقاطع بالاتر و مهم تر از آن گرایش آن ها به سمت علم آموزی موثر باشد.