چند سالی است از کلمه ی دانش بنیان بسیار استفاده می شود و تقریبا در همه ی محافل علمی هم توصیه بر تمرکز ببیشتر بر فعالیت های دانش بنیان وجود دارد. حال می خواهیم ببینیم یک شرکت دانش بنیان چگونه شرکتی است؟
تعریف شرکت دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان (Knowledge-based Companies) به شرکت هایی گفته می شود که بر پایه ی دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی شکل می گیرند. این شرکت ها، مؤسسات خصوصی یا تعاونی هستند که در راستای گسترش اختراع و نوآوری و در حوزه ی فناوری های برتر به ویژه در تولید نرم افزار تشکیل می شوند. موضوع کلی فعالیت شرکت های دانش بنیان، تجاری سازی یافته های پژوهشی و افزایش درآمدهای اختصاصی دانشگاه ها و واحدهای پژوهشی است. در ادامه بیشتر به معرفی اهداف این نوع شرکت ها می پردازیم. همچنین شرایط پژوهشی شدن یک شرکت و مزایای آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
تفاوت شرکت های دانش بنیان نوپا با سایر شرکت ها چیست؟
شاخص های عمومی آئین نامه تشخیص شرکت ها و موسسات دانش بنیان، برای شرکت های دانش بنیان نوپا شرایط آسان تری وضع کرده است. شرکت ها باید دارای برنامه تولید محصول یا خدمات دانش بنیان، مطابق فهرست کالاها یا خدمات دانش بنیان مصوب کارگروه باشند که دانش فنی کالاها یا خدمات دانش بنیان تولید شده توسط شرکت، باید مبتنی بر فعالیت های تحقیق و توسعه، ایجاد شده و یا از طریق انتقال فناوری جذب و بومی سازی شود.
این شرکت نقش ایده سازی را دنبال می کند؟ یا رسیدن به تکنولوژِی؟
در واقع این شرکت ها حلقه واسطه بین ایده و تکنولوژی هستند که می توانند ایده ها را در مسیر رسیدن به تکنولوژِی هدایت کنند و گاهی اوقات خود همین شرکت ها هم می توانند ایده ی خودشان را به تکنولوژی تبدیل کنند.
بخشی از حمایت های دولت درباره این شرکت ها
معافیت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوقی گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت پانزده سال.
تأمین تمام یا بخشی از هزینه تولید، عرضه یا به کارگیری نوآوری و فناوری با اعطاء تسهیلات کم بهره یا بدون بهره بلندمدت یا کوتاه مدت بر طبق عقود شرعی
اولویت استقرار واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی و تولیدی شرکت ها و موسسات دانش بنیان موضوع این قانون در محل پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه اقتصادی و یا مناطق ویژه علم و فناوری است.
اولویت واگذاری تمام یا بخشی از سهام مراکز و مؤسسات پژوهشی دولتی قابل واگذاری بر اساس قانون
ایجاد پوشش بیمه ی مناسب برای کاهش خطرپذیری محصولات دستاوردهای دانش، نوآوری و فناوری در تمام مراحل تولید، عرضه و به کارگیری
شرایط شرکت های متقاضی برای دانش بنیان شدن
شاخص شرکت های دانش بنیان به دو دسته ی عمومی و اختصاصی تقسیم بندی می شود. شرکت های متقاضی باید علاوه بر شاخص های عمومی، شرایط مشخص شده در یکی از ۳ شاخه ی اختصاصی را نیز دارا باشند.
شاخص های عمومی شرکت های دانش بنیان
۱- حداقل دو سوم اعضای هیئت مدیره ی شرکت، حداقل دو مورد از شرایط زیر را داشته باشند:
دارای مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی باشند
دارای حداقل ۳ سال سابقه ی فعالیت کاری یا علمی در حوزه ی مرتبط با فعالیت شرکت باشند. یا دارای سابقه ی مدیریتی باشند
حداقل یک اختراع ثبت شده ی ارزیابی شده ی داخلی یا بین المللی در حوزه ی فعالیت شرکت داشته باشند
۲- نیمی از درآمد ناشی از فروش محصولات و خدمات دانش بنیان از طریق قرارداد باشد. (به جز شرکت هایی که در مرحله ی تجاری سازی اولین کالای دانش بنیان هستند.)
۳- سابقه ی بیمه ی پرداختی برای حداقل ۳ نفر از کارکنان تمام وقت به مدت حداقل ۶ ماه
۴- عدم سوءسابقه و عدم تکرار تخلف در صورت وجود تعهد
شاخص های اختصاصی شرکت های دانش بنیان
شاخص های اختصاصی به ۳ دسته تقسیم بندی می شوند. شرکت های متقاضی باید کلیه ی شرایط یکی از دسته بندی ها را داشته باشند.
۱- دسته ی اول: شرکت های تولیدی محصولات دانش بنیان
تولیدکننده ی کالاهای دانش بنیان (مطابق فهرست مصوب که می توانید در سایت دانش بنیان مشاهده کنید.)
نهادینه سازی و بومی سازی دانش فنی از طریق تحقیق و توسعه
دارای گواهی نامه ی انطباق استاندارد یا تأییدیه ی معتبر
نسبت نیروی انسانی تمام وقت دارای مدرک کارشناسی و بالاتر در بخش های غیر پشتیبانی به کل کارمندان تمام وقت حداقل ۳۰ درصد باشد
حداقل ۷ درصد فروش سالیانه ی شرکت خرج هزینه ی تحقیق و توسعه شود
هر دو سال یک بار کالای دانش بنیان جدید ارائه شود یا نسبت به ارتقاء آن ها اقدام شود
۲- دسته ی دوم: شرکت های تحقیق و توسعه و خدمات مهندسی
فعالیت های تحقیق و توسعه و خدمات مهندسی در ارتباط با یکی از کالاهای دانش بنیان انجام شود
نسبت نیروی انسانی تمام وقت دارای مدرک کارشناسی و بالاتر در بخش های غیر پشتیبانی به کل کارمندان تمام وقت حداقل ۵۰ درصد باشد.
شرکت باید در یک سال گذشته حداقل یک کالا یا خدمت جدید یا بهبودیافته داشته باشد
تولید شرکت حداکثر در حد تولید نمونه ی آزمایشی یا پایلوت باشد
۳- دسته ی سوم: شرکت های خدمات تخصصی دانش بنیان
نوع خدمت این شرکت ها باید با فهرست مصوب مطابقت داشته باشد
نسبت نیروی انسانی تمام وقت دارای مدرک کارشناسی و بالاتر در بخش های غیر پشتیبانی به کل کارمندان تمام وقت حداقل ۵۰ درصد باشد
حداقل ۷ درصد فروش سالیانه ی شرکت خرج هزینه ی تحقیق و توسعه ی مرتبط با خدمات تخصصی دانش بنیان شود
حداقل میزان درآمد ثابت سالیانه ی شرکت برابر با ۱ میلیارد ریال به قیمت ثابت سال ۹۱ باشد.
نتیجه گیری
با ایده ها و فعالیت های جدید، خلاقانه و نوآورانه یا به طور کلی همان فعالیت های دانش بنیان می توانیم کارها و مشاغل جدید ایجاد کنیم و یا کارهایی که از قبل وجود داشت را به شکل بهتر انجام دهیم. برای رسیدن به این اهداف باید تلاش کرد و از ذهن خود در مسیر خلاقیت و یافتن راه های جدید استفاده کرد.