به فصل بهار و شروع تعطیلات نوروزی نزدیک می شویم. تعطیلات نوروزی زمان مناسبی برای ملاقات اقوام و خویشان و انجام مسافرت است. افراد شاغل و محصل (دانش آموز یا دانشجو) از این فرصت استفاده کرده و سعی می کنند تا جایی که امکان دارد خستگی کار و کسب علم را از خود دور کنند تا با نیرویی تازه، مجدداً سرکار و محل تحصیل خود حضور یابند.
برای اینکه به نحو احسن بتوان از این تعطیلات استفاده کرد، علاوه بر برنامه ریزی کارها، باید توجه زیادی به نوع تغذیه خود داشت، زیرا بدون داشتن بدنی سالم نمی توان ایام خوشی داشت. پس برای اینکه بدانیم در ایام نوروز چه بخوریم و چه نخوریم با ما همراه باشید.
تغذیه مناسب و کافی در نوروز به شما کمک می کند که انرژی کافی برای انجام کارهای خود داشته باشید.
افراد معمولاً در این ایام (نوروز) به دلیل رفت و آمد زیاد یا رفتن به مسافرت، اهمیت زیادی به غذای مصرفی خود نمی دهند و در نتیجه بعد از اتمام تعطیلات ممکن است با عوارض ناشی از تغذیه غلط روبرو شوند که از جمله آنها می توان به افزایش قند خون، چربی خون، فشار خون، خرابی دندان ها و... اشاره کرد.
گاهی اوقات شیرینی و آجیل در ایام عید، جانشین ناهار یا شام می شود و برخی از افرادی که در مصرف این تنقلات افراط می کنند به علت سیر شدن و یا ترس از چاقی، یک یا شش وعده ی غذایی اصلی را حذف می نمایند. توجه داشته باشید هر چند که تنقلات حاوی ارزش تغذیه ای بالایی باشند، ولی نمی توانند جانشین غذای اصلی انسان شوند. مصرف سه وعده ی اصلی غذایی یعنی صبحانه، ناهار و شام برای همه ی افراد لازم است و باید بکوشید تا حد امکان از افراط در مصرف تنقلات چاق کننده، شیرین و پر چرب پرهیز کنید تا موجب چاقی، افزایش چربی های نامطلوب خون و کاهش اشتها برای صرف غذای اصلی نشوند. البته همانطور که گفتیم نباید در مصرف آجیل افراط کنید ، وگرنه مصرف متعادل آنها برای سلامتی بدن بسیار مفید است.
در ایام نوروز و تعطیلات سال نو ممکن است به علت صرف غذا در رستوان و یا دعوت به میهمانی های ناهار و شام، الگوی غذایی افراد تغییر کند. غذاهایی که در میهمانی ها یا رستوران ها تهیه می شوند، معمولاً سرخ کرده ، چرب تر و پرنمک تر از غذاهای معمول خانگی هستند.
مصرف چنین غذاهایی علاوه بر آن که موجب چاقی می شود، فشار خون و چربی های خون را نیز افزایش می دهند و برای سلامتی بدن مفید نیست، بنابراین برای حفظ سلامتی میهمانان و افرادی که برای شما عزیز و محترم هستند، باید از تهیه و سرو غذاهای چرب و پر نمک و دسرهای چرب و شیرین خودداری کنید (غذاهای نوروزی).
تغییر دیگری که در تعطیلات سال نو به طور معمول در تغذیه ی افراد رخ می دهد این است که به علت دید و بازدید و گذراندن زمان طولانی در خارج از خانه، مصرف آب به طور چشمگیری کاهش می یابد. این امر می تواند مشکلاتی برای سلامتی انسان ایجاد کند که بارزترین آنها، بروز یبوست است. آب یکی از مهم ترین و مفیدترین موادی است که از بروز یبوست پیشگیری می کند و با کاهش مصرف آن ، این عارضه به خصوص در کسانی که مستعد ابتلا به آن هستند، می تواند موجب ایجاد ناراحتی شود. آب جهت انجام واکنش های داخلی بدن ضروری است و برای سلامتی و شادابی پوست نیز مفید است؛ پس مصرف این ماده ی حیات بخش را در ایام نوروز و در طول سال فراموش نکنید.
با بکار گیری توصیه های تغذیه ای زیر تا حد امکان از بروز این عوارض جلوگیری کنید:
- سعی کنید روزانه حداقل 3 وعده غذایی اصلی ( صبحانه ناهار و شام) را مصرف کنید. بخصوص صبحانه که انرژِی لازم برای شروع فعالیت های روزانه شما را تأمین می کند.
شیرینی جات بعلت کالری بالا، باعث احساس سیری می شوند، در نتیجه اشتهای کافی برای خوردن غذای اصلی خود را نخواهید داشت.
- از مصرف زیاد شیرینی ، شکلات و کاکائو در دید و بازدیدهای عید خودداری کنید. شیرینی جات بعلت کالری بالا، باعث احساس سیری می شوند، در نتیجه اشتهای کافی برای خوردن غذای اصلی خود را نخواهید داشت. در حالی که اگر ناهار شما دارای برنج و گوشت و سالاد و ماست باشد، از 4 گروه اصلی هرم غذایی استفاده کرده اید و با مصرف شیرینی فقط از یک گروه هرم غذایی یعنی کربوهیدارت های بهره برده اید. بنابراین با مصرف این مواد (شیرینی ، شکلات و کاکائو) مواد مغذی به میزان خیلی کمتر به بدن شما می رسد.
- تا جایی که امکان دارد آجیل شور مصرف نکنید. البته خود آجیل، ماده غذایی مفیدی بخصوص برای کودکان و نوجوانان است، ولی نمک موجود در آجیل شور باعث تشنگی بیش از حد و افزایش فشار خون در افراد میانسال و مسن می شود.
- سعی کنید روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید، تا هم دستگاه گوارشی شما به درستی کار کند و هم سلامتی پوستتان تأمین شود.
- سعی کنید غذای کودک را سر ساعات معین به او بدهید تا بعلت گرسنگی مجبور به مصرف شیرینی و شکلات و ... نشود.
- افراد دیابتی باید از مصرف شیرینی جات خودداری کنند.
- افراد دچار چربی خون بالا بایستی از مصرف زیاد شیرینی جات و آجیل خودداری کنند.
- اگر به مسافرت می روید، سعی کنید غذای بیرون را خیلی کم مصرف کنید و از مصرف چیپس و پفک و تخمه ی زیاد در راه سفر خودداری کنید.
برای این که از تعطیلات خوشایند و فرح بخش نوروز حداکثر استفاده را ببرید و از عوارض ناگوار تغذیه نامناسب در این ایام محفوظ بمانید، لازم است در این ایام از برنامه ی غذایی مناسب، منظم و صحیح پیروی کنید و از افراط در مصرف تنقلات و سایر مواد غذایی ( به جز سبزی و میوه ) بپرهیزید.
مصرف مقدار کافی آب، میوه ها و سبزی ها ی تازه را در برنامه ی غذایی روزانه ی خود فراموش نکنید. همچنین در کنار دید و بازدید و میهمانی های نوروزی، از فرصت تعطیلات استفاده کرده و به ورزش پیاده روی و سایر فعالیت های فیزیکی بپردازید. به این ترتیب می توانید سلامت خود و خانواده تان را تامین کنید.