در این مطلب سعی میکنیم برخی از وجوه مثبت و منفی استفاده از امکانات شبکه های اجتماعی را بررسی کنیم و راهکارهایی را برای بهبود استفاده از این ابزارهای ارتباطی به مشورت بگذاریم.
فرصت ها:
تسهیل ارتباط بین معلم و والدین
شاید همیشه موضوع ارتباط بین والدین و معلمان، یکی از دغدغه های نظام آموزشی بوده است. گفته می شود هر چه این ارتباط نزدیک تر و مستمرتر باشد، اثرات مثبت بسیاری بر فضای آموزشی مدرسه و حتی کیفیت تحصیلی دانش آموز بر جای می گذارد. در گذشته عدم یا کافی نبودن حضور والدین در جریان تحصیلی دانش آموز و به خصوص عدم شرکت در جلسات شور اولیا و مربیان، از دغدغه های مسئولین مدرسه به شمار می آمد اما امروزه والدین و معلمان از طریق عضویت در شبکه های اجتماعی اختصاصی مدرسه، می توانند با یکدیگر به طور نزدیک و منظم در ارتباط و تعامل باشند.
اطلاع و آگاهی والدین از مطالب آموزشی و تکالیف دانش آموزان
سابقاً والدین برای اطلاع از مطالب درسی تدریس شده و یا تکالیف و مشق شب، راه مطمئنی در دست نداشتند و نهایتا باید به حافظه و یا دفترچه یادداشت فرزند خود اعتماد می کردند. اما عضویت در شبکه های اجتماعی و گروه های کلاسی این فرصت را فراهم کرده که والدین به طور مرتب از مطالب درسی آموخته شده در روز و نیز تکالیف دانش آموزان مطلع شوند و بتوانند عملکرد فرزندشان را در منزل نیز بهتر زیر نظر داشته باشند.
ارتباط متقابل و تعامل والدین با یکدیگر
گروه های کلاسی در فضای مجازی، این فرصت را فراهم می کند که تمام والدین در صورت تمایل بتوانند با یکدیگر در تعامل بوده و به مشورت در خصوص موضوعات کلاسی یا برنامه های فوق برنامه مدرسه بپردازند ویا با کمک یکدیگر برای انجام برخی فعالیت های درسی یا غیر درسی همراهی و مشارکت داشته باشند.
چالش ها:
البته عضویت در چنین گروه های کلاسی بدون چالش و حاشیه نیست. برخی از مسائلی که ممکن است در چنین گروه هایی به وجود بیاید از این قرار است:
ایجاد سوءتفاهم در ارتباط
از آنجایی که شبکه های اجتماعی تا کنون بیشتر متکی به رد و بدل نوشته هستند، و طرفین از تعامل چهره به چهره و مشاهده رفتار و زبان بدن یکدیگر محرومند، ممکن است در استفاده از کلمات یا عبارات دچار اشتباه شده و موجب بروز سوءتفاهم و دلخوری در یکدیگر گردند.
رد و بدل بیش از حد عکس، فیلم و موضوعات غیر مرتبط
یکی از چالش های پیش روی گروه های کلاسی، به خصوص در گروه هایی که امکان تعامل چندجانبه وجود دارد این است که مطالبی که توسط افراد مختلف به اشتراک گذاشته می شود، چندان مناسب و یا مفید برای استفاده همه اعضا نباشد. در صورتی که تعداد و نوسان ارسال مطالب غیردرسی و یا نامناسب زیاد باشد این خطر وجود دارد که موضوعات حاشیه ای منجر به بروز سوء تفاهم، درگیری و حتی خروج عده ای از این گروه ها به نشانه اعتراض شود.
ارسال مطالب نامناسب به صورت اشتباه
یکی از چالش هایی که در برخی از گروه های مدارس وجود دارد، ارسال مطالب (متن، عکس، صدا، فیلم، خبر) نامناسب به صورت اشتباه و ناخواسته است. این موارد از آنجایی که به صورت آنی در یک گروه با اعضای متنوع و ناهمگون ارسال می شوند، نه تنها موجب شرمساری فرستنده می گردند بلکه حتی ممکن است سبب درگیری، دلخوری و حتی لغو گروه های مدارس شوند. در این صورت لازم است حتما اعضای این گروه ها، آگاهی لازم نسبت به نحوه ویرایش و یا حذف مطالب نامناسبی که به اشتباه ارسال شده است را کسب کرده باشند تا به سرعت بتوانند مطالب را از صفحه عمومی گروه حذف نمایند.
دسترسی دانش آموزان به محتوای مطالب رد و بدل شده توسط والدین و معلم
امروزه کودکان تقریبا در هر سنی یکی از مخاطبان و استفاده کنندگان اصلی گوشی های هوشمند و کامپیوتر هستند بنابراین همیشه امکان اینکه کودکان به متن و محتوای مطالب ارسال شده در گروه های مدرسه دسترسی پیدا کنند وجود دارد. بنابراین مشاورات و مطالبی که در این گروه ها رد و بدل می شود باید با دقت و وسواس خاصی ارسال شود تا در صورت دسترسی دانش آموزان به این مطالب، مشکلی پیش نیاید. ضمن اینکه بهتر است والدین نیز تا جای ممکن نظارت و کنترل کافی روی استفاده فرزندان از دستگاه های ارتباطی هوشمند والدینشان داشته باشند.
جایگزین شدن ارتباط حضوری و چهره به چهره
ارتباطات مجازی گرچه امکانات زیادی را فراهم می کنند اما هرگز نمی توانند جانشین کاملی برای حضور و ارتباط از نزدیک و حضوری والدین و معلم باشند. از آنجایی که مطالب ارسال شده در این گروه ها بنابر خاصیت و ویژگی های چنین ابزارهای ارتباط مجازی، محدود به کلمات و جملات کوتاه است، نیاز است والدین در مقاطع زمانی مشخص با حضور فیزیکی در مدرسه و ارتباط چهره به چهره با معلم، در جریان مسائل آموزشی و تربیتی فرزندشان قرار بگیرند و مشورت با کیفیت و مناسبی را با معلم و کادر مدرسه صورت دهند.
امروزه شبکه های اجتماعی مرزهای جدایی را تقریبا در هر موضوعی در هم می نوردد و امکانات جدیدی را برای ارتباط و آگاهی فراهم می کند. استفاده روزافزون و بسیار گسترده از شبکه های مجازی که توسط گوشی های هوشمند و سایر امکانات الکترونیکی فراگیر شده است، امروزه در مدارس نیز نقش مهمی را ایفا می کند و با خود فرصت ها و تهدیدهای متعددی را نیز همراه می آورد. در این جا سعی میکنیم برخی از وجوه مثبت و منفی استفاده از امکانات شبکه های اجتماعی را بررسی کنیم و راهکارهایی را برای بهبود استفاده از این ابزارهای ارتباطی به مشورت بگذاریم.