مزایای تندخوانی
زیرلب خوانی
مانند بلندخواندن، زیر لب خوانی نیز یکی از موانع اصلی تندخوانی است. زیر لب خوانی، عبارت است از زمزمه کلمات، به طوری که صدای خواندن کلمات را در گوش خود بشنوید. حرکت دادن لب هنگام خواندن نیز حالتی از زیر لب خوانی است. این عادت غلط نیز مانع تندخوانی است. زیرا در این نوع مطالعه کردن، حداکثر سرعت مطالعه شما متناسب با سرعت حرف زدن است. یعنی دویست کلمه در دقیقه و حتی کمتر از آن که سرعت خیلی پایینی است. برای مطالعه با سرعت زیاد و درک بالا باید بی صدا بخوانید. یعنی بین نگاه و مغز خود رابطه مستقیم برقرار کنید. حتما به این موضوع توجه داشته باشید که مغز و نگاه برای مطالغعه، نیازی به شنیدن کلمات به منظور درک معنای آن ندارد.
تلفظ و تکرار کلمات در ذهن
تلفظ و تکرار کلمات در ذهن هم، به دلیل وقتی که از داوطلب در هنگام مطالعه می گیرد، از موانع تندخوانی است. در این حالت، لب ها بی حرکت هستند و ارتعاشی در گلو احساس نمی شود . ولی کلمات در ذهن تکرار می شوند، برای ترک این عادت در حین خواندن، سعی کنید با مجسم کردن صحنه یا تصویر آنچه که انجام می شود، ذهن خود را مشغول کنید.
استفاده نادرست از راهنما
انگشت گذاری یا به کار بردن انگشت، مداد یا هر وسیله ی دیگری، اگر موجب توقف و کند خواندن شما شود، نادرست است. ولی اگر سرعت حرکت انگشت زیاد شود و چشم ها تابع حرکت دست باشند، آن گاه دیگر مانع محسوب نمی شوند.
برگشت خوانی
برگشت خوانی، یعنی برگشتن به کلمات یا خطوط قبلی و دوباره خواندن آنها که بسیاری از داوطلبان به دلیل وسواس زیاد در مطالعه آن را انجام می دهند. این عادت غلط، یکی از بدترین و وقت گیر ترین عادت های نامناسب در مطالعه استکه باید از بین برود. برای اینکه مشکل برگشت خوانی خود را برطرف کنید، سعی نمایید که وسواس در مطالعه را از خود دور کنید. زیرا برگشت خوانی، بیشتر در میان داوطلبانی اتفاق می افتد که مدام گمان میکنند مطلب یا مطالب قبلی را بخوبی یاد نگرفته اند یا آن مطالب در ذهنشان ثبت نشده است. زاه آسان این است که کارتی را تهیه کنید و بعد از خواندن هر پاراگراف، کارت را روی آن قرار دهید تا دوباره به آن برنگردید. سعی کنید که با قراردادن کارت، دیگر به عقب بازنگردید اما اگر باز هم دچار استرس شدید، مطلب قبلی را برای خودتان توضیح دهید یا نکات کلیدی اش را برای خود بازگو کنید. حتما به خود بگویید: (من دارم خلاصه نویسی میکنم و چندین بار مجبورم که این مطلب را مرور کنم، پس فعلا لازم نیست که دوباره به عقب برگردم، در حالی که اطمینان دارم آن را بخوبی یاد گرفته ام).
میدان دید محدود
یکی از موانع تندخوانی، این است که با یک کانون دید محدود و بی انعطاف، مطالعه کنید. چون چشم هایتان را عادت داده اید که هر بار فقط یکی دو کلمه را ببینند. این امر سرعت شما را شدیدا کم میکند . یک داوطلب خوب اجازه نمی دهد که چشمش بیش از یک لحظه روی جند کلمه یا نشانه مکث کند. بهترین توصیه در این زمینه آن است که برای دیدن بیش از یک کلمه در هر بار، از حرکت دادن سر جلوگیری کنید و فقط چشم های خود را حرکت دهید.
شگردهای تندخوانی
علاوه بر نکاتی که در بالا اشاره شد و شما داوطلبان عزیز برای بهبود روند مطالعه و تندخوانی باید به آن توجه داشته باشید، شگردهای تندخوانی که در ذیل می آید نیز از مهم ترین نکاتی است که باید آنها را بکار بندید :
سطحی خوانی
در تندخوانی، اولین قدم، سطحی خوانی برای یافتن اندیشه و منظور اصلی نویسنده است. بنابراین، تمام مطالب موجود در متن مورد نظر را به غیر از اندیشه و نکته اصلی هر پراگراف نادیده بگیرید. این اولین تجربه شما در حذف بخش بزرگی از مطالب متنی است که مطالعه میکنید. این کار را بدون هیچ گونه احساس گناه انجام دهید و نگران نباشید. فقط سعی کنید که مقصود اصلی و نکته مورد نظر نویسنده را دریابید و با علاقه ادامه دهید. برای انجام بهتر این کار، باید سرعت خواندنتان را افزایش دهید، فهزست مطالب را نگاه کنید به عناوین اصلی و فرعی توجه کنید و با مرور اجمالی از اصل مطالب آن سر در آورید .
اعتما به نفس داشته باشید
همان گونه که قبلا گفته شد، یکی از موانع تندخوانی، برشگت به عقب و دوباره خوانی است. به عنوان یک داوطلب باید به این موضوع توجه داشته باشید که دوباره خوانی، زمانی اتفاق می افتد که شما حس می کنید مطلب را به خوبی یاد نگرفته اید. اینکه در هنگام مطالعه، شما به مطالبی برخورد کنید که در مطالعه اول و حتی دوم آن را یاد نگرید، مساله ای عادی است. اما اگر زیاد روی آن مطلب وقت گذاشته و ذهن خود را درگیر کنید این موضوع، چندان عادی نیست. همه ما بعضی از دروس را راحت تر و بهتر و برخی را دیرتر یاد می گیریم و این مساله به توانایی ما در یادگیری آن دروس بر می گردد. پس وقتی به دروسی می رسید که یادگیری آن برایتان مشکل است، تمام سعی خود رادر فهمیدن مطلب اعمال کنید. اما اعتماد به نفس داشته باشید و بدون اینکه دچار وسواس شوید، با یک خلاصه نویسی خوب به سراغ مطلب یا درس دیگری بروید و به خود اطمینان دهید که نکات لازم را بخوبی میدانید.
حتما با این نکته توجه کنید که برگشت به عقب،به این معنی نیست که شما باید مطالب را بدون یادگیری کامل رها کنید و بروید. بلکه به این معنی است که دچار وسواس مشوید. پس اکر احساس میکنید که مطلبی را بخوبی نمی دانید، تا جایی که می توانید و آن مطلب مهم است، بر یادگیزی آن اصرار نکنید. اما اگر مطلبی را یاد گرفته اید و در مورد آن دو دل هستید، برگشت به عقب نداشته باشید.
افزایش میدان دید
چشم، تنها وسیله برای دیدن و به عبارت دیگر یک عامل واسطه است. ما با چشم نمی خوانیم، بلکه این کار را با مغزمان انجام می دهیم. چشم، تنها تصاویر را به مغز منتقل میکند، اما عمل اصلی دیدن در مغز انجام می شود. چشم، اگر خوب آموزش دیده باشد، می تواند چند کلمه را در آن واحد تصویر برداری و به مغز ارسال کند. مغز، در مقایسه با چشم، از سرعت بیشتری برخوردار است. شما باید به چشمان خود بیاموزید که به جای تک تک کلمات، مجموعه ای از کلمات را شکار کند. به این ترتیب، چشم در یک سطر،توقف های کمتری خواهد داشت. مرکز بینایی در مغز، هم خیلی سریع و هم خیلی توانمند است. یه طوری که حتی اگر بخشی از کلمه را ببیند، قادر به کشف آن خواهد بود. تلاش شما برای افزایش میدان دید مهم است. زیرا ما در آزمون سراسری به مطالبی برمی خوردیم که یا چندان مهم نیستند یا قبلا به خوبی آنها را یاد گرفته ایم و نیاز چندانی به دقت و صرف وقت ندارند.
تمرکز
یکی از عواملی که تندخوانی را تسهیل میکند،تمرکز است. اگر در هنگتم مطالعه تمرکز نداشته باشید، ذهن شما به جای پرداختن به مطلب اصلی، به چیز دیگری معطوف می شود. به عبارت دیگر، دچار حواس پرتی می شود. پس با بهره گیری از شگردهای تمرکز حواس، سعی کنید که افکار خود را متمرکز کنید تا مطالب را سریع تر و بهتر یاد بگیرید.
نکته برداری
برای بهبود سرعت مطالعه خود، از شگرد نکته برداری استفاده کنید. زیرا نکته برداری، بسیار کارآند و مفید است. در نکته برداری باید فقط کلماتی یادداشت شوند که بار معنایی داشته باشند. یک واژه کلیدی، هم خودش دارای اهمیت است و هم آنچه را که تداعی می کند . بنابراین،یک کلمه یا یک تصویر کلیدی، باید هم تداعی کننده مفهوم اصلی باشد و هم حجم زیادی از اطلاعات مربوط به آن مفهوم را به ذهن بیاورید. شما می توانید نکته برداری را در گوشه های کتاب خود انجام دهید تا با مطالعه مجدد،بهتر به خاطر آورید که این نکات مربوط به چه مطالبی بوده است.
علاوه بر مطالب بالا، برای بهبود سرعت مطالعه خود، به نکات زیر توجه کنید :
- اجازه ندهید که در هنگام مطالعه، دیدتان دچار سرگردانی شود.
- واژه ها را گروه بندی کنید و یک جمله را در آن واحد بخوانید و سپس تمرین کنید تا در قدم بعدی، جملات را دسته بندی کرده و مفهوم کلی یک پاراگراف را از آن استخراج کنید.
- هیچ گاه به عقب باز نگردید، زیرا بازگشت مکرر به عقب برای بازخوانی قسمت های درک نشده، بمراتب وقت گیر تر از مطالعه مجدد یک مطلب به روش تندخوانی است.
- به زور هدفمند مطالعه کنید. هدف خود را از مطالعه هر مطلبی از پیش تعیین کنید و از خود بپرسید که چه نوع اطلاعاتی را می خواهید کسب کنید. انجام این کار سبب می شود تا شما اطلاعات غیر ضرور و حاشیه ای را در فرآیند مطالعه خود حذف کنید.
- یا صدای بلند مطالعه نکنید. سرعت ادا کردن و صحبت کردن، بسیار کمتر از ظرفیت یادگیری و مطالعه ی شماست. در فرایند مطالعه باید چشم ها و مغز درگیر باشند. سرعت قوه بینایی شما بسیار بیستر از سرعت تکلم شماست. بنابراین، از تلفظ حروف و واژه ها حین مطالعه خودداری کنید. شما حین خواندن در ذهن خود نیز اصوات مرتبط با حروف و واژه ها را بیان کنید. این همان ندای درون شماست. زمانی که به اصطلاح در دلتان مطلبی را می خوانید، انجام این کار بدیم معنی است که پس از دیدن یک کلمه صبر می کنید تا صدای مرابط با آن کلمه (تلفظ) در ذهنتان کامل می شود، و سپس به سراغ کلمه بعدی می روید. این عادت نیز سرعت مطالعه شما را کاهش می دهد . به یاد داشته باشید که حذف کامل این صداها در مغز و ذهن غیر ممکن است، اما می توان آنها را به حداقل رساند.
- در محیط مطالعه خود، عوامل حواس پرتی را حذف کنید.
- تمرکز خود را حین مطالعه حفظ کنید، بدین مفهوم که در حین خواندن مطلبی، در آن واحد، هرگز به چیز دیگری فکر نکنید.