چه می خورید؟ اگر پاسخ این سؤال را بدانید می توانید جلوی ادامه روند پرخوری را بگیرید. بیشتر افراد تصور می کنند که خوردن از روی احساس مربوط به کنترل نداشتن بر روی خود است. اما متخصصان تغذیه درباره نارسایی های تغذیه معتقدند که به ندرت این گفته صحیح است. اگر خوردن از روی احساس موضوع ساده و پیش پا افتاده ای بود به راحتی می توانستیم روی نقشه های غذایی تمرکز کنیم و فقط برای ارائه رژیم های غذایی پولی می پرداختیم و به صورت متناوب می شد به هر کس اعلام کرد که چه بخورد و چه زمانی بخورد. طبیعی است که در چنین شرایطی دیگر نارسایی تغذیه ای نیز ایجاد نمی شد. اما مسئله به این سادگی نیست. در این مقاله پنج دلیل خوردن از روی احساس و راه کار جلوگیری از آن معرفی می شود.
1- ناآگاهی
خوردن از روی احساس ممکن است نتیجه مستقیم ناآگاهی از اینکه نمی دانید چه و چرا خوراکی خاصی را می خورید، باشد. درمانگران این حالت را خوردن ناآگاهانه می نامند. خوردن ناآگاهانه زمانی است که شما فقط غذا را می خورید و در انتها آنچه را نمی خواهید آرام آرام مصرف می کنید، یعنی آن بخش از غذا که دیگر به شما احساس سیری نمی دهد و قاعدتاً باید در بشقابتان باقی بماند را به هر دلیلی می خورید. همچنین زمانی که اسنک یا آجیلی که جلوی دست شماست می خورید بدون آنکه به آن فکر کنید و فقط چون جلوی دست شماست آن را مصرف می کنید از مصادیق این مدل خوردن است.
راه حل چیست؟
راه حل این است که به آنچه می خورید توجه کامل کنید و نیز به زمانی که آن را مصرف می کنید متوجه باشید. می دانیم که تمرکز کامل بر روی غذا در ابتدا دشوار خواهد بود اما آرام آرام با تمرین این تمرکز و لذت به وجود می آید. لطفاً در زمان تمرکز بر روی غذا و پس از آن از سرزنش کردن خودتان و قضاوت پیش از تمرین بپرهیزید.
2- غذا به عنوان تنها لذت شما
متخصصان اغلب از مردم می پرسند که چه احساسی خواهید داشت اگر پرخوری نکنید و پاسخ اغلب افراد این است که «در این صورت چه کار کنم؟». پس از پایان یک روز کاری سخت، شاید یک کاسه پر از بستنی برای کسب آرامشی موقتی مناسب باشد و خستگی ما را در کند اما چرا؟ مطابق بسیاری از پژوهش های انجام شده در این زمینه خوردن خوراکی های شیرین و چرب اوپیوید را در مغز آزاد می کند. اوپیوید ماده فعال در کوکائین، هروئین و بسیاری دیگر از انواع نارکوتیدهاست. بنابراین فرایند آرام سازی و حس آرامش بخشی این خوراکی های شیرین مانند بستنی و چیپس، کاملاً علمی و حسی واقعی است. متوقف سازی این عادت ها می تواند مانند ترک اعتیاد برای برخی دشوار باشد.
راه حل چیست؟
یافتن راه های دیگر پاداش دادن به بدن و آرام سازی بدن (این فرایند برای همه عادت های ناپسند کاربرد دارد). آیا این راه کارهای دیگر برای شما به همان میزانی که شیرینی ها و غذاهای چرب آرامبخش بود، آرام بخش خواهند بود؟ قطعاً خیر! این راه کارها فقط تا اندازه ای ممکن است شما را آرام سازد اما برای آنکه به صورت کامل دست از خوردن از روی احساس بردارید باید احساسات ناخوشایند را از خودتان دور کنید. بهتر است به مورد بعدی توجه کنید.
3- ناتوانی در تحمل احساسات ناخوشایند
ما از کودکی طوری بزرگ می شویم که از چیزهای بد دوری می کنیم. متأسفانه راه هایی که برای مواجهه با احساسات ناخوشایند باید در خودمان پرورش دهیم کمتر مورد توجه ما بوده است. بدون کسب توانایی برای تاب آوردن در مقابل تجربیات دشوار و طاقت فرسا ممکن است به تدریج به ورطه خوردن از روی احساس بیفتیم. راه حل این مشکل چیست؟ باید چه کنیم؟ باید یاد بگیریم تجربیات ناخوشایند را نیز تجربه و تحمل کنیم. حتماً می گویید در حرف آسان است ولی در عرصه عمل ممکن است چندان موفقیت آمیز نباشد. هرچند این راه حل منبع احساسی مانند خشم را درمان نمی کند اما این کار باعث می شود که از خوردن بی رویه و از روی احساس جلوگیری کنیم.
4- نفرت از بدن
ممکن است متناقض به نظر برسد اما درست است: نفرت داشتن از بدن یکی از عوامل بزرگ اثرگذار در خوردن از روی احساس است. منفی بافی، شرم، نفرت به ندرت الهام بخش افراد برای ایجاد تغییرات بلندمدت در زندگی شان است، خصوصاً هنگامی که نقش بدن یا احساسات ما مطرح می شود. بسیاری افراد بعد از رسیدن به وزن ایده آلشان می توانند احساس تنفر از بدنشان را کنترل کنند و دیگر این احساس را نداشته باشند. اما متخصصان معتقدند که شما باید از بدنتان متنفر نباشید پیش از آنکه بتوانید از چرخه خوردن از روی احساس خارج شوید.
راه حل چیست؟
متأسفانه این یکی از مسائل چند لایه، پیچیده، و منحصربه فرد برای هر فردی است. پس راه حل های آن نیز بستگی به خود فرد دارد.
5- فیزیولوژی
به بدنتان اجازه ندهید که بسیار گرسنه یا بسیار خسته شود؛ این نهایت گرسنگی و خستگی می تواند شما را در برابر خوردن از روی احساس آسیب پذیر و سست کند. یعنی مقاومت در برابر آن را کمتر می کند. هنگامی که بدن خسته یا گرسنه است، پیام های قوی به مغز منتقل می کند که این پیام همان خوردن و خوردن و خوردن خواهد بود.
راه حل چیست؟
حدس بزنید! به میزان کافی بخوابید و وعده های کوچک غذا را به عنوان میان وعده در طی روز مصرف کنید.
اگر می خواهید جلوی خوردن از روی احساس را بگیرید نکته ای را در نظر بگیرید. بدانید که خوردن از روی احساس یکی از قوی ترین و اثرگذارترین راه ها برای کسب موقتی آرامش در برابر چالش های زندگی است. برای متوقف ساختن این چرخه خوردن از روی احساس باید به درون خودتان نگاهی عمیق تر بیندازید و در آن توان و امیدی بیابید که شما را در این سفر یاری کند.