مطالعات نشان می دهد که تقریبا 39 درصد بچه ها در سن 9 سالگی در مورد این بیماری و موارد مشابه آن مطالبی را شنیده اند . از آنجایی که اغلب شنیده ها و دانسته های آنان ترسناک هستند ، والدین و مربیان باید به طور واضح، شفاف و متناسب با شرایط سنی در مورد آن با فرزندان خود صحبت کرده و ذهنیت و شناخت درستی از این بیماری در ذهن آن ها ایجاد کنند. البته همان طور که می دانید پیش از هر چیز خود آنان باید درکی درست و شناختی عمیق از این بیماری داشته باشند .
ایدز یا بیماری نقص ایمنی اکتسابی به علت ابتلا به ویروس HIV یا ویروس نقص ایمنی انسانی ایجاد و منتقل می شود.
HIV به دسته ای از ویروس ها به نام « رترو ویروس ها » تعلق دارد. این ویروس هنگامی که سلولی را مبتلا می کند از مواد و انرژی موجود در آن جهت رشد و تکثیر خود استفاده می کند . ایدز بیماری خطرناکی است که در آن سیستم ایمنی بدن به شدت تضعیف شده و نمی تواند در برابر عفونت ها مقاومت کند ، در نتیجه بدن دچار عفونت هایی به نام « عفونت های فرصت طلب » می شود .
HIV با از بین بردن سلولهای ایمنی خاصی که سلول T کمک کننده با نام علمی(CD4) نام دارند ، شروع شده، با رشد ویروس، این سلول ها به شدت آسیب دیده و از بین می روند ، سیستم ایمنی ضعیف شده و بدن مستعد دریافت عفونت های فرصت طلب و انواع دیگری از بیماری ها مثل سینه پهلو و انواعی از سرطان ها می شود . همان طور که می دانید سیستم ایمنی بدن ما علاوه بر مقابله با بیماری های عفونی با سرطان نیز مقابله می کند .
سوال مهمی که درباره این بیماری پیش می آید این است که آیا از روی قیافه می توان گفت که فردی مبتلا به ویروس HIV یا ایدز مبتلاست ؟جواب این سوال خیر است، از روی قیافه نمی توان گفت.
به طور کلی زمانی گفته می شود فرد ایدز دارد که اولا تست HIV وی مثبت باشد و ثانیا یکی از نشانه های زیر در او مشاهده شود :
- داشتن یکی از بیماری های مرتبط با ایدز و عفونت های فرصت طلب
- رسیدن سلولهای CD4 به زیر 200 در هر سی سی خون
ایدز چگونه منتقل می شود ؟
بیمار مبتلا به HIV ، ویروس را در مایعات بدن خود از جمله خون ، منی ( ترشحات تناسلی جنس مذکر ) ، ترشحات واژن ( مجرای تناسلی جنس ماده ) و شیر حمل می کند . ویروس HIV تنها هنگامی منتقل می شود که مایعات حاوی ویروس وارد خون فرد دیگری شود . این انتقال مستقیم از راه های زیر امکان پذیر است :
- از مخاط پوشاننده ی واژن ، مقعد ، دهان و سر آلت افراد
- از راه سرنگ مشترک و تزریقی وریدی با آن
- از طریق شکاف یا زخمی در پوست
شایع ترین راه انتقال عفونت از طریق برقراری « رابطه ی جنسی » ( واژن یا مقعد ) با فرد مبتلا به بیماری است . خطر ابتلا در خانم ها نسبت به آقایون بیشتر است اما این بیماری هم مرد به زن و هم زن به مرد قابل انتقال است .
علاوه بر این موارد از راه های دیگری هم قابل انتقال است ، مواردی چون :
- رابطه ی جنسی از طریق دهان
- استفاده از طریق سرنگ فرد مبتلا به HIV
- ابتلا در هنگام حاملگی، زایمان و شیر دادن
- ابتلا در اثر تماس پوست زخمی یا سطوح مخاطی ( سطوح خیس بدن مانند دهان، مجاری ادراری و ... ) با ابزارهای آلوده به خون افراد مبتلا
نکته مهم :
HIV از طریق روابط عادی و روزمره منتقل نمی شود .
ویروس بیماری ایدز به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود . هرگز موردی از ابتلا به HIV در بین افراد یک خانواده ، فامیل ، همکاران و دوستانی که با فرد مبتلا روابط معمولی داشته اند، دیده نشده ، چرا که این ویروس از طریق غذا ، ظرف مشترک ، بوسیدن ، در آغوش کشیدن و یا حتی هوا، عطسه و سرفه منتقل نمی شود . در اکثر نقاط دنیا از جمله ایران با غربالگری فرآورده های خونی از لحاظ ویروس ، خطر انتقال از این طریق نیز از بین رفته و می توان از سلامت خون دریافتی یا اهدای خون مطمئن بود . عرق ، اشک ، مایع استفراغ ، و مدفوع فرد حاوی ویروس است اما هیچ مورد ابتلایی از این راه ها تابه حال گزارش نشده است .
حشرات ، پشه ها و شپش ها عامل و باعث انتقال این ویروس نیستند و آن را منتقل نمی کنند .
چطور می توان از ابتلا و یا مبتلا نشدن به HIV مطلع شد ؟
اگر شما حتی ذره ای احتمال می دهید که در معرض این بیماری قرار گرفته اید ، هر چه سریعتر تست HIV را انجام دهید .البته انجام این تست مسئله ای کاملا فردی است و کسی به جز خود فرد حق تصمیم گیری در این مورد را ندارد . اما در صورتی که به این ویروس آلوده شده باشید آگاهی شما از بیماری ، فواید بسیاری بهمراه دارد . در واقع فرد بیمار :
- با مراجعه سریع به پزشک می تواند از عوارض و مشکلات بیماری تا حد قابل ملاحظه ای جلوگیری کرده و با شروع به موقع درمان طول عمر خود را افزایش دهد.
- از ایجاد برخوردهای احتمالی که موجب انتقال بیماری به اطرافیان می شود جلوگیری کند .
- در صورت ابتلا در دوران حاملگی ، از ابتلای کودک خود در مرحله ی جنینی و نوزادی پیشگیری کند .
برگرفته از کتاب ایدز و فرزندان ما ، دکتر حامد اختیاری و دکتر بهزاد الهی