تأثیر سوگیری تأییدی جنبه مثبت و منفی آن
سوگیری تأییدی به دلیل طرز کار طبیعی مغز اتفاق می افتد، بنابراین حذف آن غیر ممکن است. اگر چه از این سوگیری اغلب به عنوان یک گرایش منفی که منطق و تصمیمات ما را مختل می کند صحبت می شود، اما همیشه هم چیز بدی نیست. سوگیری تأییدی می تواند به طور قابل توجهی در زندگی ما اثر مثبت و منفی بگذارد. از جنبهٔ مثبت، می تواند به ما کمک کند تا به باورها و ارزش های خود اعتماد به نفس داشته باشیم و به ما احساسی از قطعیت و امنیت بدهد. اما متأسفانه، این نوع سوگیری می تواند ما را از نگاه عینی و بی طرف به موقعیت ها باز دارد. همچنین می تواند در تصمیمات ما اثر بگذارد و منجر به انتخاب های ضعیف یا اشتباه شود.
مردم با جست و جو نکردن حقایق و واقعیت های عینی، تفسیر اطلاعات به گونه ای که فقط از باورهای موجودشان پشتیبانی می کند و به خاطر سپردن جزئیاتی که این باورها را تأیید می کند، اغلب اطلاعات مهم را از دست می دهند. این جزئیات و حقایق ممکن است در تصمیم آن ها درباره حمایت از حقایق خاص تأثیر بگذارد.
راه غلبه بر سوگیری تأییدی
· مراقب علائمی باشید که نشان می دهد تحت تأثیر سوگیری تأیید هستید. این شامل آگاهی از تعصبات شخصی خود و چگونگی امکان تأثیرگذاری آن در تصمیم گیری شما می شود.
· به جای شواهدی که نظر شما را تأیید می کند، تمام شواهد موجود را در نظر بگیرید.
· به دنبال دیدگاه های مختلف، به ویژه دیدگاه های افرادی باشید که نظر مخالف دارند.
· مایل باشید نظر خود را با توجه به شواهد جدید تغییر دهید، حتی اگر به معنای اصلاح یا حتی تغییر باورهای فعلی باشد.
همه ما سوگیری تأییدی داریم. حتی اگر فکر می کنید که ذهن بسیار بازی دارید و قبل از نتیجه گیری فقط حقایق را در نظر می گیرید، احتمالاً مقداری سوگیری در شکل گیری نظرهای شما نقش دارد و مبارزه با این تمایل طبیعی به تأیید باورهای قبلی خود، بسیار دشوار است.
با این حال، اگر از سوگیری تأییدی مطلع باشیم و این واقعیت را بپذیریم که چنین چیزی وجود دارد، می توانیم با کنجکاوی در مورد دیدگاه های مخالف و گوش دادن به آنچه دیگران می گویند و چرایی آن ها، تلاش کنیم آن را در خود تشخیص دهیم. این کار می تواند به ما کمک کند تا مسائل و باورها را از منظر دیگری ببینیم، اگرچه هنوز باید حواسمان باشد که سوگیری تأییدی خود را پشت سر گذاشته و راهمان را از میان آن پیدا کنیم.
انواع سوگیری تأییدی
چند نوع مختلف سوگیری تأییدی وجود دارد. برخی از رایج ترین آن ها شامل موارد زیر است:
· توجه جانب دارانه: وقتی به طور انتخابی روی اطلاعاتی تمرکز می کنیم که نظرهای ما را تأیید می کند، در حالی که داده های دیگر را نادیده می گیریم یا وزن کمی به آن ها می دهیم.
· تفسیر جانب دارانه: وقتی آگاهانه اطلاعات را به گونه ای تفسیر می کنیم که باورهای ما را تأیید کند.
· حافظهٔ جانب دارانه: وقتی به طور انتخابی اطلاعاتی را به خاطر می سپاریم که نظرهای ما را پشتیبانی می کند و در عین حال اطلاعاتی را که پشتیبان نظرهای ما نیست، فراموش می کنیم یا کم اهمیت تلقی می کنیم.
سوگیری ذهنی یا شناختی چیست؟
وقتی شما مصرانه خطای خود را قبول داشته و از آن دفاع کنید، نمی توانید مانع از بروز آن شده و دیگران نیز قادر به کمک نخواهند بود. باور داشتن موضوعات غلط، عواقب بسیار بدی را به دنبال خواهد داشت.
چرا سوگیری شناختی رخ می دهد؟
به گفته دکتر مهدی صانعی: فردی که تحت تاثیر اثر شترمرغ رفتار (سرش را مثل کبک زیر برف) می کند ترجیح می دهد از هر شرایطی که ممکن است کمی ناراحتی پیش بیاید دوری گزیند. این خطای شناختی سبب می شود فرد اطلاعات ضروری فراوانی را از دست بدهد زیرا ترجیح می دهد با آن اطلاعات کاری نداشته باشد. در نتیجه هم خود فرد دچار خطای بنیادی در قضاوت هایش می شود هم اعتماد دیگران را به تدریج از دست می دهد، زیرا در جاهایی که لازم است یا حضور ندارد یا واکنشی نشان نمی دهد.
مزایا و معایب سوگیری تاییدی
معایب این نوع از سوگیری ذهن خوانی و برچسب زدن روی افراد دیگر است. برای مثال ذهن رئیس خود را می خوانید که به فکر شما نیست و اگر درخواست اضافه حقوق کنید او ترتیب اثر نمی دهد. یا در برچسب زدن، رئیس خود را فردی بی توجه خطاب می کند و همین موارد حس بد را در فرد به وجود می آورد.
اما مزایای این سوگیری کمی زیاد است که من در اینجا به بیان دو مورد آن اکتفا می کنم:
ابزار خودشناسی
سوگیری شناختی همیشه بد نیست بسیاری از آنان ریشه تکاملی دارند به بیان دیگر تکامل مغز به گونه ای بوده تا به سوگیری شناختی به محاسبه سود و زیان بپردازد و با تشخیص تهدیدها و فرصت ها واکنشی مناسب و سریع نشان دهد.
شناخت سوگیری های شناختی درک عملکرد ذهن را افزایش می دهد. به این معنا درک سوگیری های شناختی و اینکه در هر شرایطی چگونه عمل می کند ابزاری است برای شناخت بهتر خویشتن.
افزایش درک ارتباط بین نسلی
هر چه بیشتر درباره جانبداری های ذهن بدانیم، بهتر می توانیم شرایط ذهنی انسان ها در موقعیت های مختلف را درک کنیم. سن و سال
عامل مهمی در شکل گیری یا رهایی از برخی از سوگیری های شناختی اند.
مثلاً برخی سوگیری های شناختی با بالا رفتن سن و سال تقویت و برخی به واسطه تجربه کمرنگ می شود آگاهی در این باب گفتگو همدلانه و درک بیشتری را در افراد با وجود تفاوت سن فراهم می کند.
درمان سوگیری ذهنی توسط روانشناسان
بنابراین هنگام جستجوی اطلاعات و اخبار پزشکی بهتر است منابعی را انتخاب کنید که تا حد ممکن بیطرف باشند. به این ترتیب می توانید به طور متعادلی شواهد موافق و مخالف را به دست آورید. رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک به خصوص سوگیری تأییدی مخاطبان را تشدید می کنند.
همانگونه که متوجه شدید زندگی کردن با کسی که سوگیری ذهنی دارد واقعا سخت است. اما با چند جلسه مشاوره درمانی می توان این مشکل را رفع نمود. قطعا سخت است به چنین فردی بفهمانیم که اشتباه می کنی اما به جای نگرانی، این کار را به متخصصین روانشناس بسپارید.
سوگیری اسنادی چیست؟
به این نوع سوگیری می گوید افراد تمایل دارند موفقیت خود را به توانایی شان اسناد دهند و شکستشان را به نیروهای بدشانسی بیرونی نسبت دهند.
به روایت دیگر سوگیریِ شناختی تکرار یا پافشاری اشتباه در اندیشیدن، ارزیابی، یادآوری یا دیگر فرایندهای شناختی و الگوی انحراف از استانداردها در قضاوت است و به موجب آن نتایج استنتاجی، ممکن است نامعقول باشند. سوگیریِ شناختی الگویی است که در قضاوت و استدلال، انحراف ایجاد کرده و به موجب آن، نتیجه گیری هایی که در مورد سایر افراد و موقعیت ها انجام می گیرد ممکن است به شکلی غیر منطقی صورت گیرند.
مزایای این نوع سوگیری می تواند اعتماد به نفس در وجود فرد باشد.
معایب آن نیز می تواند ویرانگر باشد و فرد را در تله شغلی بیندازد. به شکلی که فرض کند همیشه این مسیر به هدف نزدیک تر است اما خطرات آن را در نظر نگیرد و کورکورانه عمل کند.
غلبه بر سوگیری اسنادی
شما می توانید از سایت های خبری بی طرف حدالامکان استفاده کنید و در شریط حادتر یه روانشناس مراجعه کنید.
به نظر می رسد در این دنیا چیزی خوب و یا بد نیست بلکه همه ی ویژگی ها فقط در جای خودش باید استفاده شود، پس از هر ویژگی را برای منافع خود باید بکار گرفت.